Daha taze keşfedilmiş Güney Amerika kıtasında bir savaş gerçekleşti: Cajamarca Savaşı. 1532 yılında Peru’nun Cajamarca şehri civarında gerçekleşen bu savaşta bir tarafta İnka İmparatoru Atahualpa’nın emrindeki 80 bin İnkalıdan oluşan büyük İnka ordusu öbür taraftaysa İspanyol fatih Francisco Pizarro’nun 168 askerlik ayaktakımı vardı. Ne kadar da orantısız bir güç öyle değil mi? Evet ama olay sandığınız gibi değil. Bu savaşı Francisco Pizarro kazandı. İyi de bu nasıl oldu? Gelin videonun devamında hep beraber öğrenelim.
(intro)
1492’de keşfedilen yeni kıtada keşif hareketleri başlasa da aslında yerli halkla ilk askeri manada çarpışma 1532 yılında gerçekleşen Cajamarca Savaşı’nda gerçekleşmişti. İnkalar bu savaşta 80.000 askerden oluşan bir orduyla savaşırken İspanyol güçleri yalnızca 168 kişiydi. Ancak bu savaş İspanyolların mutlak galibiyetiyle sonuçlanmış, 7 binden fazla İnka askeri öldürülmüş, öldürülenlerden çok daha fazlası ve imparatorları Atahualpa önce esir alınıp sonrasında öldürülmüş, bu olayla İnka İmparatorluğu yıkılış sürecine girmiş ve kısa süre içerisinde tamamı İspanyollar tarafından fethedilmişti. Peki, nasıl oldu da İnkaların 80.000 kişilik koca ordusu, 168 kişilik İspanyol ayaktakımı tarafından böyle büyük bir yenilgiye uğratılmıştı? Aslında bunun sebebi iki medeniyet arasındaki çağ farkında gizliydi. İnkalar mızraklarla savaşırken İspanyollar kulakları sağır edici gürültüde ses çıkaran ve düştüğü yerde koca gedikler açan toplar kullanıyordu. İspanyollar 1532 yılında Yeni Çağ’ı yaşarken İnkalar henüz Demir Devri’ni yaşamaktaydı. Peki, nasıl olmuştu da İnkalar İspanyolların bu kadar gerisinde kalmışlardı? Medeniyetlerini üzerinde kurdukları coğrafyanın bunda ne gibi bir etkisi vardı? Neden Atahualpa, Francisco Pizarro’yu öldürüp İspanya’yı fethetmemişti de Pizarro, Atahualpa’yı öldürerek İnka İmparatorluğunu fethetmişti?
Çünkü İspanyolların ataları çoktan Madrid’e şehir kurup medeniyetlerini oluşturmaya başlamışken İnkaların ataları hâlâ Nevada çöllerini aşmaya uğraşmaktaydı. Avrupalı yerleşimcilerin Avrupa’ya Amerika’dakilerden 25 bin yıl önce yerleşmeye başlamış olması da medeniyetlerini kurmalarını hızlandırmıştı. İşte bu yüzden İnkalar ve İspanyollar arasında bu kadar büyük bir devir farkı oluşmuştu. Avrupalılar çoktan taş devri, demir devri gibi zamanları aşmış; ciddi manada aletler tasarlamışken İnkalılar mızrak yapmak için kullanacakları demirlerin nereden çıkarılabileceğini daha yeni yeni keşfetmişti. Francisco Pizarro toplarını ateşlediği anda İnkalılar zaten neye uğradıklarını şaşırmıştı. Korkudan nereye kaçacaklarını şaşıran İnkalılar izdiham yaratmış, birbirlerinin üzerine kapanarak diğer İnkalıları boğmuştu. Diğerleri de İspanyol süvarilerinin atları altında kalarak hemencecik ölüyordu. Bu savaşta hiçbir İspanyol askeri ölmemiş sadece bir tanesi yaralanmıştı. Çünkü İnkalılar onlara karşı koyamamıştı bile. Hatta bazı İnkalılar Pizarro’yu Atahualpa’ya haddini bildirmek için gelen Tanrı sandı. Belki de izdiham yaratanlar Tanrı olduğunu düşündükleri Francisco Pizarro’ya yaranmak için böyle bir şey yapmıştı. Savaş sonunda Atahualpa esir alınmış ve kısa bir süre sonra da öldürülmüştü. Başsız kalan İnka İmparatorluğu, bu küçük birlik tarafından kolaylıkla fethedilmişti. Hiçbir İnkalı onlara karşı koymuyordu zaten. Koskoca imparator Atahualpa’yı dakikalar içinde esir almıştı bu adamlar. Hatta Tanrı bile olabilirlerdi. Neden karşı koyup gazaba uğrasınlardı ki?
Francisco Pizarro, İnkalılar üzerinde onları korkutarak tahakküm sağlayabileceğini anlamıştı. Hatta savaşta sırf daha korkutucu sesler çıksın diye atlarına çıngırak bile bağlamışlardı. Düşünsenize öyle bir atmosferin içinde olduğunuzu? 80 bin kişisiniz ama elinizde sadece mızraklar var. Karşınızdaki 168 kişi size doğru bir cisim tutuyor ve bir anda göz alıcı bir ışık parlıyor. Ardından kulakları sağır eden bir ses… Araba farı görmüş tavşan ne yaşıyorsa siz de aynısını yaşıyorsunuz. İçlerinden biri size doğru hızla yaklaşıyor ve ilginç olan şeyse bu kişi atın üzerinde ve çok değişik bir ses çıkıyor atın her sallanışında. Demin üzerinize tutulan cisme benzeyen ama birazcık daha küçük bir aleti size doğrultuyor. 80 bin kişi de olsanız bu teknoloji karşısında bir hiçsiniz. Elinizdeki mızrağı atma cesareti bile gösteremiyorsunuz. Çünkü ya bunlar tanrıysa? Ya sizi gazaba uğratırsa? İşte yaşadığınız coğrafya bunları yaşamanıza etki ediyor. Siz neden barutu hâlâ icat edemediniz? Çünkü daha yeni yeni bir medeniyet inşa ediyorsunuz. Çünkü yaşadığınız topraklara göçmen atalarınız ulaşana kadar onlar çoktan medeniyetlerini inşa etmişlerdi. Medeniyetin kurulduğu coğrafya işte bu kadar önemliydi. Ne yaparsanız yapın, Güney Amerika kıtasında yaşadığınız için yenilmek zorundaydınız. İşte bu yüzden siz Avrupa’ya coğrafi keşifler düzenleyememiştiniz de onlar sizin topraklarınıza keşifler düzenlemişti. Sizin sorununuz atalarınızın Amerika kıtasına daha önce gelmesiydi.
Coğrafya belki de tam olarak bu yüzden kaderdi. Böylece bir videomuzun daha sonuna geldik. Videolarımızdan haberdar olmak için abone olmayı ve bizlere destek olmak için videoyu beğenmeyi unutmayın.
0 Yorum