Haritalar, yeryüzü veya belli bir parçasının belirli bir ölçek oranıyla bir düzleme aktarılmasıyla oluşan, üzerinde kullanım amaçlarına göre bazı verileri bulunduran görsel materyallerdir.
Harita kelimesi, Yunancada “rulo halindeki kâğıt” anlamına gelen khartis (Χάρτης) sözcüğünden Arapçaya, oradan da dilimize geçmiştir.
Harita çizmekle uğraşılan disipline kartografya, harita çizen kişiye de kartograf denilir. Yeryüzünü bir düzlem üzerine aktarma işlemi birçok yolla sağlanmaktadır. Tarama, gölgelendirme, izohips, hipsometri ve kabartma teknikleri bunlardan birkaçıdır. Haritalar var oldukları zamandan bu yana onlarca sebep için kullanılmıştır ve bu yüzden yüzlerce harita verisi mevcuttur.
Siyasi sınırları bilmek için ülkeleri farklı renklerle göstererek oluşturulmuş ve tarihi-siyasi amaçlarla çizilen siyasi haritalar, yeryüzü şekillerinin ön plana çıkarıldığı ve daha çok coğrafyaya hizmet etmesi amaçlanan fiziki haritalar bu sebeplerden bazıları için oluşturulmuş haritalardır.
Geçmişten günümüze haritacılık teknikleri çok değişmiştir. İlk modern anlamda haritalar papirüsler ve hayvan derileri üzerine çizilmiş genellikle Afroavrasya’nın Akdeniz’e yakın kısımlarını gösteren haritalardı. Genellikle günümüz haritalarına çok benzemese de büyük çoğunlukla her haritada İber Yarımadası ile İtalya Yarımadası doğru olarak çizilebilmiştir. Eskiden harita çizimi oldukça zor ve zahmetli olduğu gibi hata payı da oldukça fazlaydı.
Günümüzde ise gelişen teknolojilerle birlikte harita çıkarma süresi kısaldı, maliyeti azaldı ve hata payı en aşağılara indirgendi. Lazer nivolar, uydu sistemleri ve daha birçok teknoloji sayesinde haritacılık sektörü izohipsleri en ince ayrıntılarına kadar çıkarabilecek duruma geldi. Eskiden bir insan boyunda kâğıtlara, ceylan derilerine çizilen haritalar günümüz teknolojisiyle birlikte bir avuç içi kadar küçüldü. GPS sistemleri sayesinde harita üzerinde konum bulmak kolaylaştı.
Haritalarla ilgili daha fazla bilgi almak isteyen ve haritalara merak duyan takipçilerimiz, Murat Tanrıkulu’nun Harita’ya Davet adlı kitabını okuyabilirler.
Geçmişten günümüze haritaların kullanım alanları ne kadar değişirse değişsin; haritalar, her zaman insanın çevresini anlama ve başkalarına anlatma aracı oldu.
0 Yorum