İnsanlık tarihi boyunca felsefeden ekonomiye kadar bütün alanlarda ateşli tartışmalara ve derin sorgulamalara yol açan bir konu: İntihar. Peki size şöyle sorsak: İntihar insana özgü bir davranış mıdır yoksa hayvanlar da intihar eder mi? Acaba bir insan gibi bilinçli bir şekilde hayatlarını sonlandırabilirler mi? Gelin bu konuyu beraber açıklığa kavuşturalım.
(intro)
Öncelikle konuyu tam olarak inceleyebilmemiz için intiharın tam olarak ne demek olduğunu açıklamamız gerekiyor. Örneğin öleceğini bile bile kızını kurtarmak için kendini feda eden bir baba intihar etmiş sayılır mı? Ya da vatanını savunmak için ordunun en ön saflarında ölüme doğru koşturan askerler? İşte bu gibi durumlarla birlikte günlük kullanımımızda kelimeyi farklı anlamlarda çok kullandığımızdan bir tanıma ihtiyaç duyuyoruz ve bu tanımı da Fransız Sosyolog Emilia Durkheim’in 1897 yılında yayınlamış olduğu “İntihar” kitabında buluyoruz. Bu konu hakkında yapılan araştırmaları, tezleri ve düşüncelerini yaptığı analizlerle birlikte vererek sosyoloji tarihindeki en önemli eserlerden birini ortaya koyan Durkheim, kitabında intihar için şöyle bir tanım yapıyor: “Ölen şahıs tarafından ölümle sona ereceği bilinerek yapılan olumlu ya da olumsuz bir fiilin doğrudan ya da dolaylı sonucu olan her ölüm olayına intihar denir.” Biz de video boyunca bu tanımdan yola çıkarak sorumuza bir yanıt arayacağız.
Son derece ilginç ve kısıtlı bilgi sahibi olduğumuz konumuza dönecek olursak sorumuza cevap verebilmek için birden fazla uzmanın görüşlerini incelememiz gerekiyor çünkü uzmanlar arasında da henüz bir görüş birliği sağlanamamış durumda. Kolorado Üniversitesi Ekoloji ve Evrimsel Biyoloji Profesörü, Hayvan Davranışları Cemiyeti üyesi, hayvan algıları ve duyguları uzmanı olan Marc Berkoff konuyla alakalı uzmanların “Evet, intihar ediyorlar!” “Belki de intihar ediyorlardır.” ve “Hayır, intihar etmiyorlar!” görüşleri arasında gidip geldiklerini söylüyor. Kendisinin ise ikinci gruba dahil olduğunu belirterek “Hayvanlar, kendi canlarını almaya karar verebiliyor ‘gibi’ gözüküyor.” diyor. Gibi demesinin sebebi ise aslında bu davranışları bilinçli bir ölüm isteğine yoramıyor olmamız. Örneğin Dr. Berkoff, kendi araştırmaları sırasında bebeği ölen bir eşeğin kendisini öldürdüğüne dair bir vakayla karşılaştığını, fillerin yüksek stres altındayken kendi burunlarını ezerek ya da yüksek bir yerden atlayarak kendilerini öldürmeye çalıştıklarını gözlemlediklerini ifade ediyor. Hayvan Hakları Savunucusu olan Nathan Runkle ise olaya bambaşka bir açıdan bakıyor: Böcekler. Avcı baskısı altında bazı böceklerin ailelerini korumak adına öldüklerini belirtiyor. Yine aynı şekilde arılarda ve karıncalarda da yaşlı bireylerin “ön cepheyi” oluşturarak, bir tehdit karşısında ilk öldükleri de bilinen bir gerçek. Bu örnekler “daha büyük bir amaç uğruna” fedakârlık yapmak olsa da tanımımız gereği intihar kapsamında sayılıyor ve hayvanların da intihar edebileceğine dair bulgular ortaya koyuyor. Diyebilir miyiz gerçekten? İşte bu noktada göz önünde bulundurmamız gereken bir gerçek daha ortaya çıkıyor.
Ölüm. Düşünün, ölüm hakkında ne biliyoruz insanlık olarak, onu ne kadar anlamlandırabiliyoruz veya da ne kadar farkındayız? Canlılar arasındaki en gelişmiş algılama kabiliyetine sahip olmamıza rağmen biz bile ölümü tam anlayamazken hayvanlar bunu ne kadar anlayabilir? Dikkat ederseniz tanımımız gereği, intihar eden canlının öleceği bilincinde gerçekleştirdiği eylemleri konu alıyoruz. Klinik hayvan davranış bilimcisi Rosie Barclay da bu konuya parmak basarak hiçbir hayvanın kendi canını alacaklarının bilincinde olarak intihar etmediklerini söylüyor. Zira böyle bir bilinçle hareket ediyorsalar, bunun diğer davranışlarına da yansıyarak uzmanlar tarafından tespit edilebileceğini ama böyle bir bulguya ulaşılmadığını ifade ediyor ki bu da bu zamana kadar ortaya konan en güçlü fikir oluyor.
Evet, elimizde hayvanların intihar edip etmediklerine dair kesin bir sonuç olmamakla birlikte etmedikleri görüşü öne çıkıyor gibi duruyor. Ancak elimizdeki bir veri, biz insanlara bir gerçeği söylüyor: Hayvanlar intihar etmiyorlarsa da biz insanlar gibi hissedebiliyorlar, tepki verebiliyorlar, acıyı hissedip depresyona dahi girebiliyorlar hatta bilinçsiz bir şekilde olsa da kendilerini öldürebiliyorlar. Kısacası tıpkı insanlar gibi onlar da bu dünya üzerinde değerli bir yaşam sürüyorlar. Hatta ve hatta kimi sebeplerden ötürü hayvanlar da biz insanlar gibi savaşlar yapabiliyorlar. Bu hayvan savaşlarını konu aldığımız “Sadece İnsanlar Mı Savaşır?” başlıklı bir başka videoyu daha önceden paylaşmıştık. Emu Savaşı, karınca savaşları ve Gombe Şempanze Savaşı’nı ayrıntılı bir şekilde incelediğimiz o videoyu da izleyerek daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz.
Böylece bir videomuzun daha sonuna geldik. Videolarımızdan haberdar olmak için abone olmayı ve bizlere destek olmak için videoyu beğenmeyi unutmayın.
0 Yorum