Galaksilerin yıldız oluşturmayı bıraktıklarında “ölmeye” başladıklarını biliyorduk, ancak şimdiye kadar gökbilimciler bu sürecin başlangıcını çok uzak bir galakside net bir şekilde görememişlerdi. Gökbilimciler ALMA Radyo Teleskobunu kullanarak yıldız oluşturan gazının neredeyse yarısını fışkırtan bir galaksi gördüler. Bu fırlatma, yılda 10.000 Güneş değerinde gaza eşdeğer, şaşırtıcı bir hızla gerçekleşiyor ve galaksi, yeni yıldızlar yaratmak için yakıtını hızla kaybediyor. Ekip, bu muhteşem olayın başka bir galaksi ile çarpışmayla tetiklendiğine inanıyor ve bu da gökbilimcilerin galaksilerin yeni yıldızları hayata döndürmeyi nasıl bıraktıklarını yeniden düşünmelerine yol açabilir.
Durham Üniversitesi’nden baş araştırmacı Annagrazia Puglisi, “Bu, uzak Evrende büyük bir soğuk gaz püskürmesi nedeniyle ‘ölmek üzere’ olan tipik bir büyük yıldız oluşturan galaksiyi ilk kez gözlemliyoruz,” diyor. Birleşik Krallık ve Saclay Nükleer Araştırma Merkezi, Galaksi ID2299, ışığının bize ulaşması yaklaşık 9 milyar yıl alacak kadar uzaktadır; bunu Evren sadece 4,5 milyar yaşındayken görüyoruz.” diyor.
Galaksi aynı zamanda Samanyolu’muzdan yüzlerce kat daha hızlı yıldızlarla dolu olduğundan, kalan gaz hızla tüketilecek ve ID2299 Galaksisi sadece birkaç on milyon yıl içinde maalesef yok olacak.
Ekip, olağanüstü gaz kaybından sorumlu olayın, sonunda ID2299’u oluşturmak üzere birleşen iki galaksi arasındaki bir çarpışma olduğuna inanıyor. Bilim adamlarını bu senaryoya yönlendiren anlaşılması güç ipucu, çıkan gazın bir “gelgit kuyruğu” ile ilişkilendirilmesiydi. Gelgit kuyrukları, iki galaksi birleştiğinde ortaya çıkan yıldızlararası uzaya uzanan uzun yıldız ve gaz akımlarıdır ve genellikle uzak galaksilerde görülemeyecek kadar solukturlar. Ancak ekip, nispeten parlak akımları tam uzaya fırlatılırken gözlemlemeyi başardı ve onu bir gelgit kuyruğu olarak tanımlamayı başardı.
Çoğu gökbilimci, yıldız oluşumunun neden olduğu rüzgarların ve büyük galaksilerin merkezlerindeki kara deliklerin faaliyetinin yıldız oluşturan materyalleri uzaya fırlatmaktan sorumlu olduğuna ve böylece galaksilerin yeni yıldızlar yaratma yeteneğini sona erdirdiğine inanıyor. Bununla birlikte, Nature Astronomy’de bugün yayınlanan yeni çalışma, galaktik birleşmelerin yıldız oluşturan yakıtın uzaya fırlatılmasından da sorumlu olabileceğini öne sürüyor.
Puglisi, “Böylesine olağanüstü bir galaksi keşfetmekten heyecan duydum! Bu tuhaf nesne hakkında daha fazla şey öğrenmeye hevesliydim çünkü uzak galaksilerin nasıl evrimleştiğine dair bazı önemli derslerin alınacağına ikna olmuştum.” dedi.
Bu şaşırtıcı keşif, 100’den fazla uzak galaksideki soğuk gazın özelliklerini incelemek için tasarlanmış ALMA ile yapılan bir galaksi araştırmasını incelerken tesadüfen yapıldı.
“ALMA, uzak galaksilerde yıldız oluşumunu durdurabilecek mekanizmalara yeni bir ışık tuttu. Birleşik Krallık’taki University College London’da araştırmacı olan ve araştırmaya katkıda bulunan Chiara Circosta, böylesine büyük bir bozulma olayına şahit olmak, karmaşık galaksi evrimi bulmacasına önemli bir parça ekliyor.” diyor.
Gelecekte ekip, bu galaksi hakkında daha yüksek çözünürlüklü ve daha derin gözlemler yapmak için ALMA’yı kullanabilir ve bu sayede çıkan gazın dinamiklerini daha iyi anlamalarını sağlayabilir. Gelecekteki ESO’nun Aşırı Büyük Teleskobu ile yapılan gözlemler, ekibin ID2299’daki yıldızlar ve gaz arasındaki bağlantıları keşfetmesine olanak tanıyarak galaksilerin nasıl evrimleştiğine dair yep yeni bir ışık tutabilir.
0 Yorum