Evren galaksi kümeleriyle dolu. Bizden 2.7 milyar ışık yılı uzaklıkta bir galaksi kümesi olan Abell 2261 de bunlardan biri. Abell 2261, gülünç derecede büyük bir galaksi kümesidir. İçinde binlerce galaksi vardır ve gökbilimciler toplam yıldız içeriğini bir katrilyon yani 10^15 Güneş kütlesine eşit olacak şekilde ölçerler. Yani evet, etli bir küme. Çoğu büyük küme gibi, merkezinde oturan büyük bir galaksi vardır. Resmi bir adı yoktur, ancak gökbilimciler bu galaksiye “Abell 2261 BCG” diyorlar.
Genel olarak, kümelerin merkezlerindeki galaksiler en büyük ve en parlak olanlardır; onlar kelimenin tam anlamıyla kümenin yerçekiminin en altındadır ve her şey onların içine düşer. Daha küçük galaksilerle birleşmeler yaygındır, bu nedenle merkez galaksi genellikle çok büyür. Bu durumda, merkez galaksi bir milyon ışık yılı genişliğindedir ve kendi Samanyolu Galaksimizi muazzam ölçüde cüceleştirmektedir.
Ayrıca her büyük galaksinin çekirdeğinde süper kütleli bir kara delik olduğunu da biliyoruz. Merkez galaksilerin merkezlerindekiler de gerçekten çok büyük olma eğilimindedir, ev sahibi galaksiler de aynı nedenden ötürü: Onlar gaz ve yıldızlarla ve küme merkezine düşen diğer her şey ile ziyafet çekiyorlar. Astronomlar, Abell 2261 BCG’nin çeşitli parametrelerine bakarak, Güneş’in kütlesinin 10 milyar katı kadar ruhu parçalayan bir merkezi kara deliğe sahip olduğunu tahmin ediyorlar.
NASA’dan yapılan açıklamaya göre, 1999 ve 2004 yılları arasında yapılan gözlemler sırasında kara deliğin, Dünya’dan yaklaşık 2,7 milyar ışık yılı uzaklıkta olan Abell 2261 galaksi kümesinde olduğu belirlenmişti. Bunun dışında… Şu anda ise şaşırtıcı bir şekilde kara deliğin orada olduğuna dair ise hiçbir kanıt yok.Peki bu kara delik neden ve nasıl kaybolmuştu?
Genellikle, bir kümenin merkezi büyük bir lavabodaki su giderine benzediği için, kara deliğin etrafında bir diske yığılacak kadar çok şey düşmelidir. Bu disk çok büyük ve inanılmaz derecede sıcak. İçindeki malzeme o kadar şiddetli bir şekilde parlıyor ki, tüm galaksileri gölgede bırakabilir ve Evrende net bir şekilde görülebilir.Böyle bir şeyi saklamak zor.Ancak Abell 2261 BCG tuhaf bir galaksi. Görünür ışıktaki görüntüleri, galaksinin çekirdeğinin alışılmadık derecede büyük olduğunu ve başka bazı olağandışı özelliklere sahip olduğunu gösteriyor.Bu kara deliğin kaybolmasına dair olasılıklar ise şöyle:1- Büyük bir galaksi daha küçük bir galaksi ile çarpıştığında belki kara delik çok büyük bir yemek yemiştir ve galaksinin merkezinden fırlatılmıştır.
Astronomlar, Abell 2261 BCG’de böyle olup olmadığını merak ederek çekirdeğe dikkatle baktılar. Şaşırtıcı bir şekilde, orada dört çok parlak yıldız kümesi ve radyo dalgalarında parlak olan bir nokta var. Bu beş nesneden biri kayıp kara deliğin yeri olabilir mi? Belki o yıldızları beraberinde sürükledi ya da biraz gaza çarptı ve radyo dalgaları yaymasına neden oldu.Doğruysa, kara delik oldukça güçlü bir X-ışını kaynağı olmalıdır. Bu yüzden gökbilimciler, Chandra X-ışını Gözlemevi’ni kullanarak Abell 2261 BCG’ye uzun bir süre baktılar. Ve buldukları şey … Hiçbir şey. Bu beş noktanın hiçbirinde ve galaksinin merkezinde de bir kara delik olduğuna dair bir ipucu yok. Diğer olası yerleri de ortadan kaldırabildiler.Bu tuhaf. Ya kara delik yoktur – ki bu göz ardı edilebilir – ya da 2. ihtimal X ışınlarında parlayacak kadar malzeme yetmiyordur. Bu da pek olası değil. Şimdi, yerel süper kütleli kara deliğimiz Sagittarius A*, şu anda beslenmediği için X-ışınlarında pek parlamıyor, bu nedenle prensipte böyle sakin bir kara delik mümkün.
Ancak bu, devasa bir kümenin merkezindeki devasa bir galaksinin merkezinde yer alan devasa bir kara delik için aynı olamayacaktır! Böyle bir kara deliğin sessiz olması gerçekten çok zor ve tuhaftır.Her iki durumda da, bu gerçek derecede astronomik bir gizem.Kara delik oradaysa (ve bence öyle), nasıl bulunacağı hiç de açık değil. Belki başka dalga boylarına bakmamız veya daha derin gözlemler yapmamız veya her ikisine birden ihtiyacımız var. Belki gerçekten hareketsizdir ve bulunamaz. Ama bu doğruysa, neden?Bazen soruların cevaplanmasını istiyorsanız bilim sinir bozucu olabilir. Ve cevaplar alsanız bile, bu sadece daha fazla şaşırtıcı sorulara yol açar. Ama Evren oldukça garip bir yer. Eğer çözmek istiyorsak, bu soruları sormaya devam etmeliyiz.
Bir sonraki aşamada ise bilim insanları, olaya daha yakından bakmak için NASA’nın uygulamaya konulması yaklaşmakta olan James Webb Uzay Teleskobu’nu kullanarak konuyu açıklığa kavuşturmayı umuyorlar.
0 Yorum