Dünya’mızın etrafında, tüm dünyayı saran iki büyük halka var. Bu halkaların içinde enerji yüklü parçacıklar hapsedilmiş durumda bulunuyor. Bu halkalarda öylesine yoğun radyasyon var ki, bu radyasyon uzay araçlarına zarar verebilir ve hatta uzun süre durmak canımıza mal olabilir.
İşte biz bu radyasyonlu kuşağa Van Allen Kuşağı diyoruz. Adını, onu ilk kez keşfeden James Van Allen’dan alıyor.Bu bölgelerin ufak ve zayıf kısımları yeryüzeyinden 1.000 ila 6.000 km uzaklıktayken büyük ve güçlü bölgeler yeryüzeyinden 13.000 ila 60.000 km uzaklıkta yer almaktadır.
Peki bu kuşakların oluşmasına neden olan şey ne? Kısa cevabı güneş rüzgarları. Güneş zaman zaman uzaya plazma bulutları ve kesintisiz olarak da tekil yüklü parçacıklar üflüyor. Bunlar alfa parçacıkları yani helyum çekirdeği gibi sert radyasyona yol açan parçacıklar ve ışık hızına yakın hızlarda giden negatif yüklü elektronlardır. Dünya’nın manyetik alanı radyasyonu büyük ölçüde kesiyor ama bazı parçacıklar manyetik alan içindeki simit şekilli kuşaklarda kalıyor. Kısacası Van Allen radyasyon kuşağı güneş rüzgarı parçacıklarının manyetik alan içinde simit şekilli bölgelerde tuzağa düşmesinden kaynaklanıyor.
Bir karşılaştırma yapacak olursak, Van Allen Kuşağı Çernobil nükleer kazasının ilk günleri kadar radyasyon yaymıyor ama orada 1 gün bile geçirmeniz kesinlikle ölmenize neden oluyor.
Peki şimdi asıl soruya gelelim. Van Allen kuşağı madem bu kadar yoğun radyasyonlu ve ölümcül, astronotlar burayı nasıl geçti veya ISS’teki astronotlar nasıl bu radyasyondan ölmüyorlar, Yoksa herşey yalan mı?
Öncelikle başta da söylediğimiz gibi bu kuşağın ufak ve zayıf kısımları yeryüzeyinden 1.000 ila 6.000 km uzaklıkta yer alıyor. Ama ISS yeryüzeyinden yaklaşık 400 km uzaklıkta yer alıyor dolayısıyla Van Allen Kuşağından etkilenmiyor. Peki hiç mi radyasyon almıyorlar? Elbette az da olsa alıyorlar. Örnek, ISS’te 6 aydan fazla süre duran astronotlar kanserlik gibi hastalıklara yakalanabiliyorlar.
Peki ISS’i anladık diyelim. Ay’a giden astronotlar buradan geçmek zorundalar. Onlar nasıl geçtiler? İlk olarak Van Allen Kuşağı’nın kutuplarda çok zayıf olduğunu, dolayısıyla astronotların buradan geçtiklerini düşünebilirsiniz. Ancak kutuplardan geçmediler. Anlamamız gereken nokta, Van Allan Kuşağı’nın her bölgesinde eşit güçte radyasyon olmadığıdır.
Yani uzay görevleri için belirlenen rotalar, bu alanların daha zayıf olduğu kısımlarına denk gelecek şekilde planlanır. Apollo ay görevindeki astronotların yolculuğu ise hem gidişte, hem de dönüşte orta radyasyon bölgelerinde 1 saatten uzun süreyle kalmamayı ve radyoaktif ışınımın en yüksek olduğu bölgede en fazla 15 dakika kalmayı garanti edecek şekilde ayarlanmıştı. Ayrıca astronot kıyafetleri ve Apollo araçlarının kapmaları da bu radyasyonu olabildiğince azaltmıştı.
Uzay araçları 13 Rad radyasyona maruz kalmıştı. Ancak araçların kaplamaları sayesinde astronotlara sadece 0.16 ila 1.14 Rad değerinde radyasyon ulaşabilmişti. Bu radyasyon değeri astronotlar için asla büyük bir tehdit olmadı. Nitekim NASA astronotları, 300 Rad radyasyona maruz kalıp da dayanacak şekilde eğitilmektedirler. Sonuç itibariyle Van Allen Kuşağı, insanlı uzay görevleri için sanıldığı kadar büyük bir tehdit değildir ve Apollo görevi astronotları da bunu sorunsuz bir şekilde geçmişlerdir.
Ek olarak fotoğraf ve video çekiminde kullandıkları filmler, zarar görmemesi için özel kurşun kaplamalı kutularda korunuyorlardı.
Böylece Ay’a gidilmedi iddialarında Van Allen Kuşağı’nı kanıt olarak göstermenin ne kadar saçma ve hatalarla dolu olduğunu anlamış olduk.
0 Yorum